Praca na wysokości w świetle prawa
Ryzyko związane z pracą na wysokości
Zadania realizowane nad powierzchnią gruntu niosą ze sobą duże ryzyko wypadku. Dlatego każdy etap prac trzeba zaplanować i zrealizować zgodnie z obowiązującymi przepisami. Nawet drobne zaniedbanie może prowadzić do poważnych konsekwencji dla zdrowia lub życia pracownika.
Od jakiej wysokości mówimy o pracy na wysokości?
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26 września 1997 roku pracą na wysokości nazywamy zadania wykonywane co najmniej 1 metr nad podłogą lub ziemią, jeżeli nie zastosowano trwałych zabezpieczeń.
Do takich zabezpieczeń należą pełne ściany, przegrody z szybami o wysokości minimum 1,5 metra oraz inne stałe elementy konstrukcyjne chroniące przed upadkiem. W praktyce oznacza to, że praca na drabinie, rusztowaniu, podnośniku, rampie, maszcie czy kominie staje się pracą na wysokości, jeśli przekracza 1 metr i nie posiada wymienionych zabezpieczeń.
Kto może zostać dopuszczony do pracy na wysokości?
Do pracy na wysokości można dopuścić tylko osobę pełnoletnią. Musi ona posiadać aktualne orzeczenie lekarskie o braku przeciwwskazań oraz odbyć szkolenie BHP, które uwzględnia zagrożenia wynikające z tego rodzaju zadań.
Ponadto pracownik powinien zapoznać się z oceną ryzyka, instrukcjami stanowiskowymi i procedurami obowiązującymi w miejscu pracy. Niezbędne jest również wyposażenie w środki ochrony indywidualnej, takie jak kask, szelki bezpieczeństwa i linka asekuracyjna, a także umiejętność prawidłowego korzystania z nich.
Co więcej, oprócz spełnienia formalnych wymagań ważne są opanowanie, odpowiedzialność i dokładność. To właśnie błędy ludzkie znacznie częściej prowadzą do wypadków niż awarie sprzętu.
Obowiązki pracodawcy
Prace na wysokości należą do szczególnie niebezpiecznych. W związku z tym pracodawca ma obowiązek organizować je w sposób minimalizujący ryzyko, zapewniać odpowiednie zabezpieczenia oraz szkolić pracowników w ich stosowaniu.
Podstawowe zadania pracodawcy obejmują:
- zapewnienie nadzoru nad pracami na wysokości (np. przez brygadzistę lub kierownika robót),
- organizację pracy w sposób ograniczający ryzyko (np. stosowanie podestów zamiast drabin, jeśli to możliwe),
- wyposażanie pracowników w bezpłatne i sprawne środki ochrony indywidualnej,
- prowadzenie szkoleń z zakresu stosowania zabezpieczeń,
- oznakowanie miejsc niebezpiecznych oraz montaż barier i osłon ochronnych,
- przeprowadzanie instruktażu stanowiskowego z podziałem obowiązków i ustaleniem kolejności działań.
Wymagania przy pracy powyżej 1 metra
Podczas pracy powyżej 1 metra należy zastosować:
- balustradę o wysokości co najmniej 1,1 m,
- krawężnik o wysokości minimum 15 cm,
- poprzeczkę pośrednią lub wypełnienie przestrzeni między balustradą a krawężnikiem.
Jeżeli takich rozwiązań nie da się wdrożyć, konieczne jest zastosowanie indywidualnych systemów asekuracji. Należą do nich m.in. systemy linowe oraz punkty kotwiczenia.
Dlaczego drabina wymaga szczególnej ostrożności?
Drabina jest jednym z najczęściej używanych narzędzi w pracy na wysokości. Jednak korzystanie z niej wiąże się z dużym ryzykiem.
Osoba bez aktualnych badań lekarskich i szkolenia BHP nie ma prawa z niej korzystać. Stan zdrowia pracownika musi umożliwiać bezpieczne wykonywanie zadań. W przypadku zawrotów głowy lub lęku wysokości należy całkowicie zrezygnować z pracy na drabinie.
Ponadto drabina nie powinna służyć do wykonywania stałych prac. Jej głównym przeznaczeniem jest krótkotrwały dostęp do stanowiska roboczego.
Świadome podejście do bezpieczeństwa
Bezpieczna praca na wysokości wymaga połączenia wiedzy, odpowiedniego sprzętu oraz przestrzegania procedur. W 2025 roku obowiązuje taka sama definicja pracy na wysokości jak w poprzednich latach. Dlatego ryzyko wypadku pojawia się już od 1 metra nad podłożem.
Zlekceważenie przepisów może prowadzić do zdarzeń o tragicznych skutkach. W związku z tym zarówno pracownik, jak i pracodawca muszą podchodzić do tych zadań z pełną odpowiedzialnością.
Sprawdzone wsparcie w pracy na wysokości
Jeżeli potrzebujesz niezawodnego sprzętu do prac wysokościowych, skontaktuj się z Onza-Podnośniki. Firma oferuje podnośniki dostosowane do różnych branż. Dodatkowo pomaga w wyborze najlepszego rozwiązania i zapewnia fachowe szkolenie z obsługi urządzeń.
